تغذیه مناسب در این دوران بسیار مهم است و به داوطلبان کنکور توصیه می شود در این روزها هیچ وعده غذایی را از برنامه خود حذف نکنند.

 اواخر اردیبهشت و اوایل تا اواسط خرداد برای دانش‌آموزان یادآور امتحانات پایان سال و نتیجه یک سال تحصیل است. بسیاری از والدین که کسب نمرات بالا را تنها نشانه موفقیت فرزندان می‌دانند در این روزها با محدود کردن بسیاری از تفریحات و برنامه‌های خانوادگی توجه شان را به امتحانات فرزند معطوف کرده و با محدود کردن او تصور می‌کنند همه شرایط را برای کسب بهترین نمره و موفقیت او فراهم کرده‌اند. اما با اعلام نتایج امتحانات کاخ آرزوهای والدین خراب می‌شود.

در ایام پایانی سال تحصیلی و نزدیک شدن به روزهای امتحان، والدین به عنوان افرادی که تأثیر زیادی در آرامش فرزندان و کاهش خستگی آن‌ها و حضور با آمادگی کامل در جلسات امتحان داشته باشند باید نکات روانشناسی مهمی را مد نظر بگیرند.

دکتر کرامتی-  با تأکید بر این‌که  والدین نباید روی نمرات درسی و بخصوص نمرات پایان سال تأکید زیادی داشته باشند می‌گوید: «نمره ملاک خوبی برای سنجش معلومات کودک نیست مهم یادگیری او است. خوشبختانه در چند سال گذشته با حذف نمرات از پایه ابتدایی و جایگزینی آن با ارزشیابی توصیفی گام مهمی در کاهش استرس دانش‌آموزان برای امتحانات برداشته شده است.

محبت های بی قید و شرط
نکته بعدی که والدین باید به آن توجه داشته باشند محبت کردن بدون قید و شرط به فرزندان است. یعنی این‌که آن‌ها باید در هر شرایطی عشق و محبت خود را به فرزندان ابراز کنند. نباید این عشق و محبت مشروط به کسب نمرات خوب در امتحانات باشد. متأسفانه بسیاری از والدین زمانی که فرزندشان نمرات عالی کسب می‌کند محبت و علاقه زیادی به او نشان می‌دهند و همین امر باعث می‌شود کودک در زمان امتحانات نگران از دست دادن محبت والدین شود و تصور کند در صورتی که نتواند نمره‌ای عالی کسب کند محبت پدر و مادر را از دست خواهد داد.» مترجم کتاب «5 زبان عشق در تربیت کودکان»

با اعتقاد به این‌که  برای عشق ورزیدن به فرزندانمان باید آن‌ها را بخوبی بشناسیم و بر اساس آن، زبان عشق را پیدا کنیم و حرف بزنیم می‌گوید: « وعده دادن یکی از رفتارهایی است که والدین در فصل امتحانات به فرزند می‌دهند و تصورشان این است که با این کار انگیزه او را در کسب نمرات عالی بیشتر خواهند کرد درحالی که این کار استرس زیادی به فرزند وارد می کند. برخی والدین هم متأسفانه علاوه بر وعده دادن به آن عمل نمی کنند و این شدت آسیب‌پذیری دانش‌آموز را بیشتر می‌کند.»

کارنامه والدین در فصل امتحانات
بیاموزیم که بچه‌ها باید در حال زندگی کنند نه در گذشته و نه در آینده. نتیجه زندگی در آینده نگرانی است و زندگی در گذشته نیز افسوس به همراه دارد؛ باید به بچه‌ها بیاموزیم انجام کارهای خود را به تعویق نیندازند و هیچ وقت درس خواندن را به شب‌های قبل از امتحان موکول نکنند. خواندن یک کتاب در شب امتحان علاوه بر خستگی مفرط قدرت یادگیری را کاهش می‌دهد و دانش‌آموز فقط به حفظ کردن درس بسنده می‌کند.

دکتر بیگدلی- روانشناس بالینی نحوه برنامه‌ریزی برای دانش‌آموزان در فصل امتحانات و همچنین نوع عملکرد والدین در این فصل را با چند فاکتور مهم مرتبط می‌داند و می‌گوید:‌ «نخستین فاکتور سن است. یعنی این‌که نوع رفتار والدین باید متناسب با سن  کودک باشد. برای دانش‌آموز مقطع تحصیلی ابتدایی نباید در درس و کسب نمره و همچنین فعالیت‌های ورزشی سختگیری کرد. هدف از تحصیل باید یادگیری باشد و نباید از همان ابتدای تحصیل کسب نمره بالا را شرط موفقیت دانست. همچنین باید جنسیت را نیز در نظر گرفت و در نوع برخورد با فرزندان دختر و پسر باید ظرافت‌های رفتاری بیشتری به کار برد و در نوع گفتار باید دقت داشت. باید شخصیت فرزند را به خوبی شناخت و از دخالت غیرهوشمندانه پرهیز کرد. این دخالت‌ها روند مطالعه او را مختل می‌کند. والدین باید بدانند رقابت گاهی تخریب‌کننده است و این ما هستیم که گاهی به این رقابت‌ها دامن می‌زنیم. باید به فرزند گوشزد کرد تلاش او است که اهمیت دارد و هر نتیجه‌ای که به‌دست بیاید چیزی از ارزش کار او کم نمی‌کند.

آماده سازی خانه
وی درباره آماده کردن محیط خانه برای امتحانات پایان سال می‌گوید:‌ «آماده کردن محیط خانه برای فصل امتحانات اهمیت دارد. نوجوانان زیادی برای مشاوره به من مراجعه می‌کنند و از رفت و آمدها و مهمانی‌های والدین در روزهای پایانی سال تحصیلی گلایه دارند. والدین آن‌ها توجهی به این‌که زمان امتحانات باید مهمانی‌ها را کم کنند ندارند. والدین باید به این نکته توجه داشته باشند که آن‌ها نقشی اساسی در موفقیت فرزند در فصل امتحانات دارند. باید با کاهش دفعات مهمانی از کسانی که می‌خواهند برای مهمانی به خانه آن‌ها بیایند خواهش کنند تا آن را به زمان دیگری موکول کنند. در این ایام باید با فرزندمان همراهی کنیم و به تغذیه و خواب  او نیز توجه ویژه‌ای داشت. همچنین والدین باید ارتباط سازنده‌ای با مدرسه داشته باشند و از برنامه امتحانات او آگاهی پیدا کنند و نیز با آگاهی از برنامه امتحانی برنامه‌ریزی مناسبی برای او انجام دهند.»

اما دنیای اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای یکی از مهمترین موانع تمرکز دانش‌آموزان بر دروس است. دکتر محمدرضا کرامتی در این ارتباط می‌گوید:‌ «تحقیقات نشان داده است به هر میزان که دانش‌آموز در ایام امتحانات با اینترنت و بازی‌های کامپیوتری کمتر سر وکار داشته باشد موفقیت بیشتری در درس و امتحانات کسب می‌کند. نکته دیگری که والدین باید آن را به فرزندشان بیاموزند تأکید بر اولویت‌ها است، یعنی این‌که فرزندان باید فعالیت‌های روزانه خود را اولویت بندی کنند. با این کار فرزندان برنامه‌ریزی در زندگی را آموزش می‌بینند و برای آینده تحصیلی و زندگی شان برنامه‌ریزی می‌کنند.

نقش اولیاء مدرسه
در کنار خانواده، مربیان و معلمان نیز نقش زیادی در آماده‌سازی دانش‌آموز برای فصل امتحانات و کاهش استرس‌های آن‌ها دارند. نخستین و مهمترین کاری که معلمان و مربیان باید مدنظر داشته باشند این است که نباید بچه‌ها را با هم مقایسه کنند. دهه‌های قبل این روش برای ترغیب دانش‌آموزان در مدارس معمول بود و بسیاری از ما خاطرات خوبی از این نوع رفتار نداریم و بررسی‌های روانشناسی نشان می‌دهد این شیوه تربیتی نامناسب‌ترین روش است و رقابت به هرشکلی برای آن‌ها مخرب است. باید روی افزایش قدرت یادگیری دانش‌آموز تأکید کنیم تا بازخوردهای مناسبی بگیریم.»

دکتر بیگدلی نیز با تأکید بر حساس بودن روحیه دانش‌آموزان مقاطع تحصیلی بعد از دوران ابتدایی می‌گوید: « در مقاطع مختلف تحصیلی فرزندان والدین باید مراقب رفتار خود باشند. نوجوانان از روحیه بسیار حساسی برخوردارند، بطوری که اگر در زمینه تحصیل آن‌ها سختگیری کنیم باعث می‌شود که از درس زده شده و با تصور این‌که می‌توانند با کار کردن آینده بهتری برای خود دست و پا کنند درس و مدرسه را رها می‌کنند.. در روزهای امتحان که والدین شاهد تلاش بیشتری از سوی دانش‌آموز هستند باید بپذیرند که شرایط با چند ماه قبل تفاوت کرده است و در ابتدا باید توکل کردن را به فرزندان یاد داد. پس از آن باید به آن‌ها آموخت هر درس، روش مطالعه خاصی دارد و برای پیدا کردن آن می‌توان از مشاوران تحصیلی و معلمان کمک گرفت. مشکل بسیاری از دانش‌آموزان این است که با روش صحیح مطالعه کتاب‌های درسی آشنایی ندارند و نمی‌توانند برای خواندن کتاب درسی و نحوه استراحت بین ساعت‌های مطالعه برنامه‌ریزی داشته باشند.»

درس خواندن در رأس هرم فکری ما قرار دارد، اما باید در آن تنوع نیز وجود داشته باشد و در کنار آن درس، تفریح  و ورزش هم باشد. یادمان باشد درس همه چیز نیست و یاد بگیریم که تلاش مهم است. بسیاری از والدین فرزندشان را در روز کنکور همراهی می‌کنند و متأسفانه با گفتن این جمله که امروز روز مهمی برای تو و ما است عملاً به او استرس وارد می‌کنند. این دانش‌آموز با این استرس در جلسه کنکور حاضر می‌شود و تصور می‌کند اگر قبول نشود زندگی خود و خانواده‌اش را نابود خواهد کرد. والدین باید با آرامش دادن به فرزند به او اطمینان دهند با تلاش زیادی که کرده و زحماتی که آن‌ها شاهد آن بوده‌اند حتماً در امتحان موفق خواهد شد.

والدین باید بدانند فرزندان ابزاری برای رسیدن به آرزوهای ازدست رفته شان نیستند و اصرار و سخت گیری های آن‌ها اضطراب بچه‌ها را بیشتر می‌کند.

منبع : بیتوته

برترین ها

۳ ماده غذایی طبیعی برای تقویت کوتاه مدت فعالیت‌های ذهنی
۱- قهوه
قهوه یک نوشیدنی بسیار خوب برای تقویت ذهن است. مصرف روزانه یک تا ۲ فنجان می‌تواند باعث افزایش سطح هوشیاری و دقت شود؛ اما توجه داشته باشید اگرچه مصرف قهوه برای دفعات اول و یا با فواصل زمانی طولانی‌ مدت این تأثیر را بر مغز گذاشته و باعث افزایش سطح هوشیاری می‌شود، اگر شما در مصرف آن زیاده‌روی کنید و هر روز و هر دم به فکر نوشیدن قهوه باشید، نه تنها تأثیر اولیه را نخواهد داشت، با ایجاد خستگی و بی‌حالی مشکل شما را بیشتر هم می‌کند. پس فراموش نکنید قهوه مثل یک شمشیر دو لبه است. هیچ‌وقت آن را دوست صمیمی خود ندانید.

۲-کربوهیدرات‌های باکیفیت برای افزایش تمرکز
سعی کنید قبل از امتحان یک میان‌وعده کربوهیدراتی کوچک بخورید. مثل یک بیسکویت سبوس‌دار و یک لیوان آب پرتقال. این میان‌وعده قندخون شما را تنظیم می‌کند و با تامین تغذیه مغزی تمرکز لازم برای امتحان را افزایش می‌دهد. هیچ‌وقت با معده خالی به جلسه امتحان نروید.
از طرفی، معده‌ی کاملا پر هم می‌تواند مشکل‌ساز باشد؛ مثلاً زمانی که شما یک وعده غذایی سنگین مثلاً یک بشقاب پر ماکارونی میل کرده و سر جلسه امتحان حاضر شوید. در این شرایط مغز با اطلاع از حضور این همه غذا در معده دستور به افزایش جریان خون به دستگاه گوارش را می‌دهد تا هضم و جذب مواد غذایی صورت گیرد. پس قطعاً از جریان خون مغزی و قدرت واقعی مغز در فعالیت‌های ذهنی هم کاسته خواهد شد. خواب‌آلودگی به دنبال صرف وعده غذایی سنگین هم که جای خود را دارد. پس در انتخاب این میان‌وعده هم دقت کنید.

۳- گلوکز برای حافظه
همان‌طور که می‌دانید رژیم غذایی ما سه جزء اصلی دارد. کربوهیدرات (قند)، پروتئین و چربی. این ترکیبات بعد از ورود به بدن و هضم و جذب به ترکیبات ریزتر و قابل‌جذب خود تبدیل شده و به سلول‌های بدن ارائه می‌شوند. سلول‌ها هم از آن‌ها برای تغذیه خود استفاده می‌کنند. مسئله آنجاست که یک دسته از سلول‌های بدن ما فقط و فقط قندها را غذای خود می‌دانند. آن هم گلوکز را! آن‌ها همان سلول‌های مغزی هستند که برای فعالیت خود فقط و فقط از قند استفاده می‌کنند.

پس چرا گفتیم قبل امتحان کربوهیدرات پیچیده مثل بیسکویت سبوس‌دار بخورید و نگفتیم قند یا شکلات؟
تنظیم قندخون ما با هورمونی به نام انسولین انجام می‌شود. قندخون بالا ترشح انسولین را افزایش می‌دهد و این انسولین سعی در کاهش سطح قندخون دارد. اگر ما یک شکلات یا چند حبه قند و یا هر نوع دیگری از قند ساده را مصرف کنیم، قندخون ما سریعاً افزایش پیدا می‌کند. سریعاً انسولین را تحریک می‌کند و انسولین هم به سرعت افزایش قندخون را سرکوب کرده و قند دوباره افت می‌کند. خب حالا فکرش را بکنید! قندخون چند دقیقه بعد از شروع امتحان افت می‌کند؛ اما کربوهیدرات‌های پیچیده و پر فیبر مثل همان بیسکویت سبوس‌داری که گفتیم این‌طور نیستند. قندخون را آرام‌آرام بالا می‌برند و انسولین هم آرام‌آرام تحریک شده و قند را تنظیم می‌کند. بدون اینکه باعث افت قندخون شود.

و حالا مواد غذایی که فواید طولانی مدت برای تقویت فعالیت‌های ذهنی دارند:
۱- سبزیجات و حبوبات
ویتامین‌هایی نظیر ویتامین B6 و B12 نقش بسیار مهمی در حفظ فعالیت‌های ذهنی و تقویت سیستم عصبی مرکزی دارند. این ویتامین‌ها باعث تقویت حافظه و هوشیاری می‌شوند. درست است که این ویتامین‌ها را به راحتی می‌توان با خوردن یک مولتی‌ویتامین دارای B6 و B12 تامین کرد؛ اما خوردن منابع غذایی طبیعی آن می‌تواند مفیدتر باشد. اسفناج، کلم بروکلی و لوبیاها از منابع غنی این ویتامین‌ها هستند که علاوه بر آن دارای آهن، فیبر بالا و ویتامین‌ها و املاح دیگری هم هستند.

۲- ماهی
ماهی با دارا بودن امگا ۳ از بهترین دوستان علاقه‌مند به کتاب و مطالعه است. یک ماده غذایی پر انرژی و سبک که در مقایسه با گوشت قرمز و سایر پروتئین‌ها ارزش بالاتری دارد. امگا ۳ از مهم‌ترین چربی‌های لازم برای سلول‌های مغزی و فعالیت‌های آن‌هاست. علاوه بر آن ماهی حاوی سطح بالایی از ویتامین‌های B و سلنیوم است که برای فعالیت‌های مغزی و تمرکز ضروری‌اند. برای رسیدن به این تأثیرات ماهی لازم است هفته‌ای ۲ تا ۳ واحد ماهی مصرف کنید و هر واحد ماهی تنها معادل یک قوطی کبریت ماهی است.

۳- مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان
مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان با حفاظت از مغز در مقابل آسیب به غشاء سلول‌های عصبی و پیشگیری از دمانس و زوال عقل نقش بسیار مهمی در تقویت هوشیاری، تمرکز و فعالیت‌های ذهنی بر عهده دارند. در این میان میوه‌های تیره‌رنگ مثل توت سیاه، زغال‌اخته، توت‌فرنگی، سبزیجات برگ‌ سبز و مرکبات مخصوصاً پرتقال و گریپ‌فروت بیش‌ترین میزان آنتی‌اکسیدان‌ها را دارا هستند.

۴- آب
دهیدراتاسیون یعنی کاهش سطح آب بدن از وضیعت طبیعی که اولین و بیش‌ترین تأثیر را بر مغز و سیستم عصبی می‌گذارد. آب در تمام واکنش‌های شیمیایی بدن ما نقش حیاتی دارد. پس سرعت عملکرد سلول‌های مغزی در کاهش آب بدن کاهش پیدا کرده و حتی متوقف می‌شود؛ بنابراین لازم است برای حفظ عملکرد سالم بدن خود روزانه حدود ۸ لیوان آب مصرف کنیم. دقت داشته باشید منظورمان از آب، آب خالص است و نوشیدنی‌هایی مثل چای، آب‌میوه‌ها و نوشابه‌ها هرگز جایگزین آب خالص نخواهند بود.

 منبع : بیتوته

سعی کن بین اطلاعات یاد گرفته شده و مطالب قبلی در ذهنت ارتباط برقرار کنی تا فراموشی آن‌ها کمتر شود.

فرآیند درس خواندن شامل چند بخش اصلی است و مطالعه به تنهایی نمی تواند به یادگیری کامل و به خاطر آوردن مطالب منجر شود. در این نوشته ابتدا به گام های اساسی مطالعه و سپس به چند روش برای مبارزه با فراموشی مطالب اشاره می کنیم.

1 - به پیش نیاز منابعی که می خوانی توجه کن

اگر مطالب پیش زمینه اصلی را یاد نگرفته باشی حتی اگر مطالب جدید را حفظ کنی باز هم احتمال فراموشی مطلب وجود دارد؛ مثلا در درس عربی تا صرف فعل را یاد نگرفته باشی، نمی توانی فعل ماضی و مضارع بسازی .پس قبل از یادگیری درس حتما سعی کن ضعف خود را در مطالب قبلی مرتبط از بین ببری.

2 - قبل از ورود به کلاس و شروع درس، حتما به پیش خوانی درس جدید اقدام کن تا با پیش زمینه فکری با درس جدید رو به رو شوی.

3 - سعی کن مطالب درسی را سر کلاس یاد بگیری

در کلاس حضور فعال داشته باش.سوال بپرس و تا درس را نفهمیده ای از کلاس خارج نشو.

4 - تمرین زیاد حل کن

تمرین باعث پر شدن شکاف های اطلاعاتی در مغزت خواهد شد .

5 - مرور مطالب کلید رفع فراموشی است

هر شب در برنامه درسی خود مطالب را مرور کن.

6 - سعی کن بین اطلاعات یاد گرفته شده و مطالب قبلی در ذهنت ارتباط برقرار کنی تا فراموشی آن‌ها کمتر شود.

7 - مطالب یاد گرفته شده را دوباره در نقش معلم تدریس کن

این تدریس می تواند برای یک دوست یا شاگردان فرضی باشد.

8 - سعی کن در زمان یادگیری مطلب تمرکز کامل داشته باشی و عوامل مخل تمرکز را به حداقل برسانی .

9 - خلاصه برداری و یادداشت برداری حین مطالعه به رفع فراموشی کمک می کند .

10 - تحقیقات نشان داده است روش سوال گذاری در ابتدای مطالعه نیز به یاد آوری مطلب کمک خواهد کرد .

11 - اضطراب، عجله و شتاب در یادگیری مطلب باعث فراموشی آن ها می شود.

12 - همچنین به یاد داشته باش که اگر مطلبی را یاد گرفتی، یک روز بعد، ۱۰ روز بعد، یک ماه بعد و ۴ماه بعد باید آن را مرور کنی، تا آن مطلب یک سال در حافظه ات تثبیت شود.

 منبع : بیتوته